В ст. 3 ТК РФ дается четкое определение дискриминации в рамках трудовых отношений: «Никто не может быть ограничен в трудовых правах и свободах или получать какие-либо преимущества в зависимости от пола, расы, цвета кожи, национальности, языка, происхождения, имущественного, семейного, социального и должностного положения, возраста, места жительства, отношения к религии, убеждений, принадлежности или непринадлежности к общественным объединениям или каким-либо социальным группам, а также от других обстоятельств, не связанных с деловыми качествами работника».

При этом нельзя путать дискриминацию с законодательно установленными исключениями, предпочтениями и ограничениями. Например, Постановление Правительства РФ от 25.02.2000 № 162 утверждает перечень работ, к которым нельзя привлекать женщин. В частности, речь идет о работах, связанных с подъемом и перемещением тяжестей вручную, подземных работах в горнодобывающей промышленности и на строительстве подземных сооружений и т.д.

Кроме того, есть еще один очень важный документ, о существовании которого некоторые работодатели забывают, — Федеральный закон от 02.07.2013 №162-ФЗ. Он запрещает распространение информации о вакансиях, содержащей сведения о каком бы то ни было прямом или косвенном ограничении прав или об установлении прямых или косвенных преимуществ в зависимости от пола, расы, цвета кожи, национальности, языка, происхождения, имущественного, семейного, социального и должностного положения, возраста, места жительства, отношения к религии, убеждений, принадлежности или непринадлежности к общественным объединениям или каким-либо социальным группам, а также других обстоятельств, не связанных с деловыми качествами работников.

За нарушение этих условий предусматривается административная ответственность. Штраф на граждан составляет от 500 до 1 000 руб.; на должностных лиц — от 3 000 до 5 000 руб.; на юрлиц — от 10 000 до 15 000 руб. (ст. 13.11.1 КоАП РФ).

Работодатель обязан сообщить причину отказа в письменной форме по письменному требованию лица, которому отказано в заключении трудового договора. Сделать это он должен в течение семи рабочих дней со дня предъявления такого требования.

Лица, считающие, что они подверглись дискриминации в сфере труда, также вправе обратиться в суд с заявлением о восстановлении нарушенных прав, возмещении материального вреда и компенсации морального вреда.

РФ ТК 3 ст. да хезмәт мөнәсәбәтләре кысаларында дискриминациягә төгәл билгеләмә бирелә:»беркем дә хезмәт хокукларында һәм ирекләрендә чикләнә яки хезмәткәрнең җенесенә, расасына, төсенә, милләтенә, теленә, чыгышына, мөлкәти, гаилә, социаль һәм вазыйфаи хәленә, яшенә, яшәү урынына, дингә мөнәсәбәтенә, инануларына, нинди дә булса социаль төркемнәргә карамавына, шулай ук хезмәткәрнең эш сыйфатларына бәйле булмаган башка шартларга бәйле рәвештә нинди дә булса өстенлекләр ала алмый".

Шул ук вакытта закон белән билгеләнгән искәрмәләр, предпочтениями һәм чикләүләр белән дискриминацияне бутарга ярамый. Әйтик, РФ Хөкүмәтенең 2000 елның 25 февралендәге 162 номерлы карары хатын-кызларны җәлеп итәргә ярамый торган эшләр исемлеген раслый. Аерым алганда, сүз авыр йөкләрне кулдан күтәрү һәм күчерү, җир асты эшләре, тау чыгару сәнәгатендә һәм җир асты корылмаларын төзү һ. б. белән бәйле эшләр турында бара.

Моннан тыш, кайбер эш бирүчеләр оныткан тагын бер мөһим документ — 02.07.2013 ел, №162-ФЗ Федераль закон бар. Ул вакансияләр турында мәгълүматны үз эченә алган вакансияләр турында мәгълүматны, аның җенесе, расасы, төсе, күне, милләте, теле, чыгышы, мөлкәт, гаилә, социаль һәм вазифа хәле, яше, яшәү урыны, дингә мөнәсәбәте, инанулары, җәмәгать берләшмәләренә яки нинди дә булса социаль төркемнәргә каравы яки карамавы, шулай ук хезмәткәрләрнең эш сыйфатларына бәйле булмаган башка шартларга бәйле рәвештә таратуны тыя.

Әлеге Шартларны бозган өчен административ җаваплылык каралган. Гражданнарга Штраф 500 сумнан 1000 сумга кадәр; вазыйфаи затларга — 3000 сумнан 5000 сумга кадәр; юридик затларга — 10 000 сумнан 15 000 сумга кадәр (РФ КоАП 13.11.1 ст.) тәшкил итә.

Эш бирүче хезмәт килешүе төзүдән баш тарткан затның язмача таләбе буенча язма рәвештә баш тарту сәбәбен хәбәр итәргә тиеш. Моны ул мондый таләп куелганнан соң җиде эш көне эчендә эшләргә тиеш.

Хезмәт өлкәсендә дискриминациягә дучар ителгән затлар шулай ук бозылган хокукларны торгызу, матди зыянны каплау һәм мораль зыянны компенсацияләү турында гариза белән судка мөрәҗәгать итәргә хокуклы.